‘Basisinkomen’ is geen basisinkomen

De gemeentelijke experimenten met een basisinkomen in Nederland hebben onterecht de naam basisinkomen gekregen. Dit zijn bijstandsexperimenten, het gaat om een uitkering zonder verplichtingen en waarbij je zonder consequenties mag bijverdienen.

Het idee van deze experimenten is dat je zonder verplichtingen jezelf beter kunt ontplooien. De bijstand zonder verplichtingen zal de bijstandsgerechtigden stimuleren om in beweging te komen. Sommige gemeenten beweren dat de huidige regels en sancties verstikkend werken en dat bijstandsgerechtigden murw worden geslagen. Zij willen proberen of een vrije aanpak beter werkt.

Wat is dan wel een basisinkomen?
Een basisinkomen ontstaat bij geboorterecht en geldt voor iedereen. Niet alleen voor personen die recht hebben op de bijstand. Een basisinkomen zorgt voor een extreme vereenvoudiging van ons sociale stelsel, omdat alle andere uitkeringen, zoals WW, AOW, WIA, kunnen vervallen. Dit zal een grote besparing aan uitvoeringskosten opleveren, maar de grote vraag is alsnog of een basisinkomen economisch betaalbaar is.

Hoe hoog zou een basisinkomen moeten zijn? Het inkomen geldt ook voor mensen die niet kunnen werken door bijvoorbeeld ziekte, dus het moet voldoende zijn om alle lasten te kunnen betalen. We hebben het over fysieke levensbehoeften die alle mensen nodig hebben om op een waardige en duurzame manier te leven. Hieronder staat een berekening voor een realistisch inkomen. Let op, toeslagen zijn niet meegerekend, want ook die verdwijnen bij een systeem basisinkomen

Voorbeeldberekening basisinkomen

Huur € 550,-
Zorgpremie € 110,-
Gas + elektriciteit € 120,-
Water € 8,-
Internet € 35,-
Riool (verschilt sterk per gemeente)
Waterschapsbelasting € 16,-
Reinigingsheffing € 12,-
Bankkosten € 3,-
Eten en drinken,
lichaamsverzorging
€ 300,-
Kleding, schoenen € 30,-
Openbaar vervoer € 30,-
Onvoorzien € 30,-
Ontspanning € 30,-
Totaal € 1274,-

 

Klijnsma: plannen basisinkomen veel te vaag
“De voorstellen van gemeenten die willen experimenteren met een ‘basisinkomen’ voor mensen in de bijstand zijn veel te vaag”. Dat vindt staatssecretaris Jette Klijnsma. “Wat nu wordt voorgesteld gaat te ver.”

Sommige onderdelen van de plannen zijn wettelijk niet eens mogelijk, denkt Klijnsma die in september jl. sprak met wethouders uit Utrecht, Tilburg, Groningen en Wageningen. De Utrechtse wethouder Victor Everhardt wijst erop dat de wet ruimte biedt voor experimenten. Hij zegt: “Er zit veel wantrouwen in het systeem. We willen kijken of mensen in beweging komen als ze anders worden behandeld.”

Hoe nu verder?
Klijnsma heeft een punt. Bijstand zonder verplichtingen is te vrijblijvend en te weinig inspirerend. Wat werkt wel? Een experiment in de Gemeente Bergen op Zoom om op regelmatige basis met elkaar in gesprek te gaan levert goede resultaten op. Een uitgebreid rapport hiervan verschijnt binnenkort.

Daarbij komt dat de huidige wetgeving al voldoende ruimte biedt voor maatwerk om in individuele gevallen af te wijken van verplichtingen. Verplichtingen die overigens enorm meevallen. Bijstandsexperimenten zijn dan ook niet nodig en laten we stoppen met deze discussie. Een basisinkomen is een volstrekt ander verhaal, waarbij de grootste vraag is of dit economisch haalbaar is.

Auteur: Rob van Dijk, oprichter van SV Land. Hiervoor werkte hij onder andere bij BVG, UWV en sociale diensten

Adresgegevens

SV Land
Röntgenlaan 13
2719 DX Zoetermeer
Routebeschrijving

Nieuwsbrief