Gemeenten strenger voor bijstandsgerechtigden

Sociale diensten zijn in 2011 strenger geworden bij het verstrekken van bijstandsuitkeringen. De kortstondige opleving van de economie in de eerste drie maanden van dat jaar maakte het voor gemeenten mogelijk 12.200 mensen meer aan een baan te helpen dan in de vergelijkbare periode het jaar ervoor (+17,8%). Desondanks hebben gemeenten in 2011 675 miljoen euro moeten toeleggen op de verstrekking van uitkeringen. Uit de Divosa-monitor 2012 blijkt verder dat bijstandsgerechtigden vrijwel uitsluitend terecht komen in tijdelijke flexbaantjes. Daarna kloppen zij opnieuw aan voor bijstand.

Vooruitkijkend naar 2012 en verder roept Divosa-voorzitter René Paas gemeenten op vooral door te gaan met hun voorbereidingen op de decentralisatie van jeugdzorg, AWBZ en de Wajong. De val van het kabinet betekent volgens hem geen afstel. Hij verwacht dat een meerderheid van de partijen alsnog zal kiezen voor overheveling van taken aan gemeenten. “Door nu al na te denken over consequenties en oplossingen, voorkomen we dat gemeenten – en dus burgers – in de knel komen”, aldus Paas. “Gemeenten hebben zelf in de hand of het verloren jaren worden of niet.”

‘Voor wat, hoort wat’

In steeds meer gemeenten lijkt ‘voor wat, hoort wat’ het uitgangspunt in de uitvoering van de Wet werk en bijstand (Wwb). In 2011 had bijna de helft (47%) van de sociale diensten al een wachttijd voor jongeren terwijl die pas per 1 januari 2012 verplicht zou worden. 17% had zo’n zelfde zoektijd ook voor mensen boven de 27. Daarnaast werd het in 44% van de sociale diensten moeilijker om een uitkering aan te vragen. Vooral jongeren werd nadrukkelijker gevraagd uitzendwerk te accepteren. En wie al een tijdje in de bijstand zat, kreeg in ruim driekwart van de gemeenten te maken met extra controles en meer druk om weer te gaan werken.

Meer mensen bemiddeld naar werk

In de eerste drie maanden lukte het gemeenten 12.200 mensen meer te laten uitstromen naar werk als in dezelfde periode het jaar ervoor. Gemeenten hebben daarmee maximaal gebruik gemaakt van de kortstondige opleving van de economie, vindt Divosa-voorzitter Paas.

De instroom steeg ondertussen naar 89.500. Opvallend is de verdubbeling van het percentage WW’ers dat doorstroomt naar de bijstand en de oververtegenwoordiging van mensen van 45 jaar en ouder.

Mega-tekort

Ondanks de hoge uitstroom kwam 96% van de gemeenten vorig jaar geld tekort voor de verstrekking van bijstandsuitkeringen. Een gat dat opliep tot 675 miljoen euro. Gemeenten konden niet anders dan het gat met eigen middelen dichten. “2011 zal de historie in gaan als het jaar van het ‘mega-tekort’”, voorspelt Paas. Belangrijkste oorzaak van de tekorten zijn de te lage inschattingen van het aantal bijstandsgerechtigden door het CPB.

‘Draaideur-Wwb’er’ eerder regel dan uitzondering

De uitzendbranche is de belangrijkste werkgever voor oud-Wwb’ers. Zo blijkt uit verschillende recente onderzoeken. Zij vinden meestal een uitzendbaan (vier op de tien) of een flexbaan in de vorm van seizoenswerk en via pay-rolling. In 80% van de gevallen gaat het om deeltijdwerk. 11% van de bijstandsgerechtigden krijgen hun inkomen in aanvulling op een klein baantje. Nadeel van deze flexbanen is dat mensen na een korte tijd weer aankloppen bij de sociale dienst.

Bijstandsgerechtigden zijn huiverig voor flexbanen omdat het vaak tot praktische problemen leidt. Angst dat de aanvraag van een nieuwe uitkering ertoe leidt dat het gezin een tijd zonder inkomen zit, speelt een rol. Divosa adviseert gemeenten belemmeringen weg te nemen door hernieuwde bijstandsuitkeringen sneller en eenvoudiger te verstrekken.

Voor de toeslagen geldt iets vergelijkbaars. Die worden vaak gebaseerd op het inkomen van voorgaande jaren. De vraag of zij minder toeslagen krijgen of geld moeten terugbetalen, weerhoudt mensen van het accepteren van tijdelijk werk. Divosa wil met het kabinet overleggen hoe dit probleem kan worden opgelost.

Tot slot blijkt kinderopvang een struikelblok. Ongeveer de helft van de bijstandsuitkeringen gaat naar één-ouder-gezinnen. Kinderopvang bleek voor hen in de praktijk vaak duur en niet-flexibel. “Het kabinet heeft al maatregelen genomen om iets aan de financiële kant te doen, maar de flexibiliteit blijft een struikelblok”, aldus Paas.

Bron: Persbericht Divosa

Adresgegevens

SV Land
Röntgenlaan 13
2719 DX Zoetermeer
Routebeschrijving

Nieuwsbrief