Saskia en Bram, 2 werelden in Den Haag
Vorige week was ze vaak in het nieuws: optreden in de Tweede Kamer, interviews bij verschillende media. Inmiddels 69 en nog heel energiek, Saskia Stuiveling al 30 jaar bij de Algemene Rekenkamer. Ze kijkt kritisch naar de uitgaven van alle departementen en maakt zich zorgen over de decentralisatie operatie richting gemeenten. Wat we sinds kort ook weten is dat ze wat heeft met Bram. Ze heeft hem in haar publieke optredens uiteraard niet genoemd, maar na enig speurwerk op internet is hij gemakkelijk opgespoord.
Het is een dag voordat de Tweede Kamer gaat debatteren met de minister-president en de minister van Financiën. De analyses die Saskia heeft gemaakt aan het Lange Voorhout in Den Haag, zullen ongetwijfeld worden benut in dit jaarlijkse verantwoordingsdebat. Ze heeft alle partijen bediend met voldoende munitie om het kabinet kritisch te bevragen. Jammer dat ze het kabinet ook al heeft voorzien van de antwoorden. Naast het geheven vingertje, heeft Saskia namelijk ook de boodschap dat de kritiek op de decentralisaties niet te serieus genomen moet worden, omdat immers een ‘point of no return’ is bereikt. Uitstellen? “Dat lijkt me onverstandig. We zien dat iedereen er hard mee bezig is. Dan moet je geen stok tussen de spaken steken”. Aldus Saskia in het NRC.
Wat weten we over Bram? Nog heel jong, een leven voor zich. Hij is 18, jonggehandicapt en zit in de Wajong. Hij woont bij zijn ouders en kan door zijn handicap maximaal 20 uur per week werken. Het gaat goed met Bram, hij heeft werk gevonden bij een bakker. Dat was lastig, maar zijn werkgever betaalt minder dan het minimumloon en UWV vult het loon van Bram aan. Ook is het fijn dat als dat nodig is, een jobcoach kan worden ingezet.
Waar maakt Saskia zich zorgen over? Ze heeft zich vergist: Bram is nog geen 18 en hij kan pas vanaf 2015 een Wajong uitkering aanvragen. Bram kan werken en wil dat ook graag. En daardoor is er voor hem geen recht op een Wajong uitkering. Pas als je echt niks te zoeken hebt op de arbeidsmarkt, hoor je daar thuis. Vol goede moed klopt Bram aan bij de gemeente waar hij woont. Hij heeft geen recht op een bijstandsuitkering. Maar dat vindt hij geen probleem, hij wil toch gewoon bij de bakker gaan werken. En dit is wat Saskia in haar aantekeningen daarover meldt: “Omdat de gemeente alleen voor uitkeringsgerechtigden loonkostensubsidie inzet, wordt Brams verminderde verdiencapaciteit niet gecompenseerd. De bakker wil Bram dan ook na afloop van zijn halfjaarcontract niet in dienst houden. Daarna komt Bram moeilijk aan de slag. Als de situatie van Bram achteruit gaat doordat hij er niet in slaagt een volledige baan te vinden, heeft hij meer begeleiding nodig”. En Saskia heeft veel meer te melden over Bram.
Het is vandaag 27 mei, één dag voor het verantwoordingsdebat 2014.
We kunnen onze schouders ophalen, over deze case die de Algemene Rekenkamer opvoert ter illustratie van een weinig kansrijke groep die straks onder de Participatiewet gaat vallen. Lodewijk Asscher heeft per brief al gereageerd op het verhaal van Bram. Ook deze reactie is terug te vinden op de site van de ARK. We hoeven ons van de minister gelukkig geen zorgen te maken. Gemeenten kunnen immers integraal gaan werken. En hebben “ daarmee ook een breder (financieel) belang om niet-uitkeringsgerechtigden aan werk te helpen”. De minister wijst daarbij op de plicht van gemeenten om verordeningen op te stellen. Hij wijst niet op een oplossing die o.a. in Duitsland is gekozen: daar wordt het geld dat werkgevers betalen als ze te weinig mensen met een arbeidshandicap aan werk helpen, geïnvesteerd in mensen als Bram, om ze aan het werk te krijgen en te houden.
Natuurlijk heb ik veel vertrouwen in mijn gemeente. Maar hulp moet wel ergens uit gefinancierd worden. En dat geld komt maar in beperkte mate nog van de rijksoverheid.
Ik heb toch liever dat de Tweede Kamer zich op 28 mei wel druk maakt over Bram. Misgelopen overheidsprojecten kunnen beter gaan over zaken als ICT, dan over mensen die geen naam hebben.
Auteur: Sjaak Koehler, Adviseur Sociale Zekerheid bij SV Land