Social Return steeds belangrijker voor het bedrijfsleven

Wist u dat: In 2010 slechts 4% van de bedrijven één of meer Wajongers in dienst had (Wajongmonitor 2010, UWV)? En: dat steeds meer overheden inschrijvingen bij aanbestedingen alleen dan in behandeling nemen als er een minimaal percentage van de aanbestedingssom aan social return besteed wordt?

Het is dus steeds belangrijker voor bedrijven om aan social return te doen. Maar waarom wordt er dan nog zo weinig aan gedaan? Is dat een gebrek aan kennis van de regelingen die er zijn? Of bestaan er nog steeds twijfels aan de capaciteiten van iemand met een afstand tot de arbeidsmarkt?

Wat is social return nu precies? Social return houdt in: het in dienst nemen van werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. De oorzaak voor deze afstand kan zeer divers zijn. Er kunnen medische redenen aan ten grondslag liggen. Er kan ook sprake zijn van sociale omstandigheden waardoor iemand niet gemakkelijk in een reguliere werksituatie kan werken. Al deze oorzaken kunnen potentiële werkgevers afschrikken om een werknemer met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Enkele voorbeelden van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zijn: Wajongers, mensen met een WIA/WAO-uitkering, langdurig werklozen, inburgeraars, mensen die (langdurig) aanspraak op een bijstandsuitkering maken en WSW-ers. Er zijn echter juridische en financiële regelingen die maken dat de drempel voor de werkgever om een dergelijke werknemer in dienst te nemen verlaagd wordt. Het scala aan regeling is erg breed en divers. Ze zijn afgestemd op de verschillende doelgroepen. Een kleine greep uit dit scala:

Loondispensatie: dit geeft de werkgever de mogelijkheid de werknemer te betalen naar de loonwaarde van zijn prestatie, wanneer deze lager ligt dan die van de gemiddelde werknemer. Het UWV of de gemeente vult het loon aan tot maximaal het wettelijk minimumloon;
Jobcoach: begeleidt de werknemer in het arbeidsproces;
Subsidies voor het aanpassen van de werkplek;
Voorzieningen die de werknemer in staat stellen om de werkplek te bereiken (vervoersvoorzieningen) of het werk te verrichten (meeneembare voorzieningen zoals gehoorapparaten);
No-riskpolis voor de ZW: normaal gesproken bent u als werkgever verplicht om gedurende de eerste 104 weken het loon door te betalen, wanneer een werknemer ziek is. Mensen die, vanwege medische of sociale redenen, een afstand tot de arbeidsmarkt hebben, lopen een groter risico om ziek te worden. Dit kan u doen besluiten om een dergelijke werknemer niet in dienst te nemen. Nu is echter in d
ZW geregeld dat het UWV voor bepaalde groepen werknemers het loon, in de vorm van een ZW-uitkering, betaalt. Hierdoor is het financiële risico van de mogelijk verhoogde uitval voor een groot deel weggenomen.

In de komende tijd zal in de sociale zekerheid nog meer nadruk worden gelegd op het laten deelnemen van werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt in reguliere werkzaamheden. Er wordt steeds meer gekeken naar wat iemand nog wel kan in plaats naar wat iemand niet meer kan. Het (inmiddels) demissionaire kabinet Rutte was voornemens om stevig in te grijpen in de sociale zekerheid. De belangrijkste voorgenomen maatregel was ongetwijfeld de Wet werken naar vermogen. Deze wet zou twee belangrijke gevolgen hebben: de instroom in de sociale werkvoorziening moest belangrijk worden teruggedrongen en de uitvoering van een groot deel van de Wajong moest naar de gemeenten worden overgeheveld. De Tweede Kamer heeft besloten om de behandeling van dit wetsvoorstel door te schuiven tot na de verkiezingen. Uiteraard zal het van de uitslag van de verkiezingen op 12 september a.s. afhangen of deze wet zal worden ingevoerd en, zo ja, in welke vorm. Het kabinet heeft gedurende zijn regeerperiode wel enkele belangrijke wijzigingen van de sociale zekerheidswetgeving doorgevoerd. Enkele voorbeelden:

Afschaffing franchise voor de WW-premie per 1 januari 2013;
Wet modernisering ZW wordt ingevoerd per 1 januari 2013. Het houdt in dat de duur van de ZW afhankelijk wordt gesteld van het arbeidsverleden en dat het UWV al na één jaar ziekte gaat beoordelen of iemand geschikt is voor andere werkzaamheden dan zijn eigen werk.

Na de val van het kabinet Rutte heeft een vijftal partijen (VVD, CDA, D66, Groen Links en Christen Unie) een begrotingsakkoord gesloten voor 2013. Dit akkoord bevat een aantal ingrijpende maatregelen voor de sociale zekerheid en de arbeidsmarkt:

Versnelde verhoging van de AOW-leeftijd;
Vanaf 2014 moeten werkgevers gedurende tenminste de eerste drie tot maximaal zes maanden de WW-uitkering van de ex-werknemers betalen;
Afschaffing onbelaste reiskostenvergoeding woon-werkverkeer;
Hervorming van het ontslagrecht.

Of deze plannen daadwerkelijk en in welke vorm ingevoerd zullen worden, zal afhangen van de uitslag van de verkiezingen op 12 september. Feit blijft dat er zeker zal worden ingegrepen in de sociale zekerheid. Al is het alleen maar uit het oogpunt van noodzakelijke bezuinigingen.

Voor u als werkgever zal er in de toekomst, gelet op de te verwachten wijzigingen in de sociale zekerheid, steeds meer noodzaak bestaan om aan social return te (gaan) doen. Al is het alleen maar om niet kansloos te zijn bij aanbestedingsprocedures voor werkzaamheden bij de overheid.

Benadrukt moet echter wel worden, dat het oogmerk van social return een sociale en niet (puur) een financiële moet zijn. Er moet een bepaalde betrokkenheid van het bedrijf bij de betreffende werknemer zijn. U, de werkgever, moet de wil hebben hem of haar te helpen dichterbij de reguliere arbeidsmarkt te komen. Wordt er alleen vanuit een financieel oogpunt aan social return gedaan, dan ontbreekt de vereiste betrokkenheid bij de werknemer en zal het doel (de werknemer dichterbij de arbeidsmarkt brengen) nooit behaald worden. Het gevaar bestaat dan zelfs dat de werknemer, vanwege de negatieve ervaring, een nog grotere afstand tot de arbeidsmarkt zal krijgen. Niet hetgeen wat we willen, lijkt me.

Ik kan me voorstellen dat er veel op u afkomt, wanneer u overweegt om een werknemer met afstand tot de arbeidsmarkt in dienst te nemen. Het kan onduidelijk zijn wat deze persoon voor mogelijkheden heeft en welke regelingen er op hem of haar van toepassing zijn. SV Support kan hierbij de gewenste arbeidskundige en juridische ondersteuning bieden.

Mr. Hans Peters

Jurist sociale zekerheid SV Support