Sociale diensten kunnen groei bijstand nauwelijks aan

Het groeiende beroep op de bijstand leidt bij steeds meer sociale diensten tot problemen. Zo moeten mensen die bij hun gemeenten aankloppen voor bijstand langer wachten op uitsluitsel en groeit het aantal aanvragen in behandeling. Door aanvragers intensief te informeren over de regels, lukt het gemeenten nog om het aantal aanvragen te beperken. Daarnaast draaien medewerkers van sociale diensten extra uren en worden binnen de diensten extra mensen vrijgemaakt om aanvragen te behandelen. Dat concludeert Divosa, de vereniging van directeuren van sociale diensten, op basis van een ledenpeiling.

Volgens Divosa-voorzitter René Paas lukte het sociale diensten de groei tot nu toe nog wel op te vangen, maar is de rek er bij sociale diensten wel zo’n beetje uit. “Medewerkers kun je best vragen tijdelijk een tandje bij te zetten. Ook kun je beleidsmedewerkers inzetten om de piek op te vangen. Maar op de langere duur loopt het spaak.”

Uitkomsten peiling

Ondanks alle maatregelen van sociale diensten, loopt in 58% van de gemeenten de doorlooptijd van bijstandsaanvragen op. Duurde het in deze gemeenten begin 2013 nog gemiddeld 25 dagen om een besluit te nemen, inmiddels kost dat 32 dagen. Slechts een enkele gemeente overschrijdt op dit moment de wettelijke termijn van 56 dagen.

Ook het aantal aanvragen dat de ondervraagde gemeenten in behandeling hebben, steeg van ca. 5.600 op 1 januari tot ca. 6.700 op 1 augustus (+19%). Aangezien het aantal mensen met een bijstandsuitkering dat bij deze gemeenten staat ingeschreven in dezelfde periode steeg met 7%, verwacht Divosa dat de werkdruk bij sociale diensten voorlopig nog niet zal afnemen.

Nieuwe aanvragen beperken

Behalve dat sociale diensten meer personeel inzetten en beleidsmedewerkers en handhavers inzetten om bijstandsaanvragen te behandelen, proberen diensten het aantal daadwerkelijke aanvragen te beperken. Door mensen die een aanvraag willen indienen eerst te informeren over de criteria, rechten en plichten, besluit een deel van hen de aanvraag niet in te dienen.  Ook de interne processen worden continu geanalyseerd en aangepast.

Gevolgen

Sociale diensten waarschuwen dat de werkdruk ertoe leidt dat er fouten worden gemaakt en het ziekteverzuim oploopt. Ook verstrekken sociale dienst steeds vaker voorschotten. Als later blijkt dat mensen geen recht hadden op bijstand, is het lastig en tijdrovend om reeds uitbetaalde voorschotten terug te vorderen. In 2012 werd ongeveer één op de drie aanvragen afgewezen.

Regeldrift

Om de druk op sociale diensten te verminderen geven de ondervraagde Divosa-leden aan dat het enorm scheelt als de landelijke politiek de  regeldrift en het aantal wijzigingen zou verminderen. “Sociale diensten zijn te veel tijd kwijt aan rompslomp”, aldus Paas. “Die tijd kunnen we beter besteden aan de mensen die bij sociale diensten aankloppen.”

Geen stilstaand water

Ondanks de crisis is de bijstand geen ‘stilstaand water’. In 2012 hebben sociale diensten 111 duizend bijstandsuitkeringen toegekend en 97 duizend uitkeringen beëindigd. Het aantal aanvragen voor een bijstandsuitkering lag veel hoger op circa 168 duizend. Sociale diensten hebben afgelopen jaar 34% van de aanvragen niet gehonoreerd omdat er geen recht bestond op een bijstandsuitkering, of omdat de aanvrager alsnog een baan had gevonden. Dat blijkt uit de Divosa-monitor 2013 over de in- en uitstroom in 2012.

Bron: Persbericht Divosa