UWV Jaarverslag 2019

Het UWV presenteerde enkele weken het jaarverslag voor 2019, in de wetenschap dat dit jaar waarschijnlijk een stuk minder rooskleurig zal uitpakken voor de economie en werkgelegenheid. De organisatie wil mensen die door de coronacrisis hun baan kwijt zijn zo snel mogelijk aan nieuw werk helpen, maar worstelt met een groeiende vraag naar de voorzieningen en een doorlopend tekort aan verzekeringsartsen om beoordelingen uit te voeren. 

Ook voor het UWV zijn het bijzondere tijden. Waar in 2019 de economie op volle toeren draaide en de werkgelegenheid historisch hoog was, dreigt de toekomst er na corona heel anders uit te gaan zien. ,,Als ik nu deze cijfers teruglees, is het of ik ernaar kijk vanuit een parallel universum. De wereld is in korte tijd zo veranderd,’’ zegt bestuursvoorzitter Fred Paling.  

De coronacrisis is van grote invloed op de werkgelegenheid in Nederland en dus ook op de vraag naar de diensten van de organisatie. ,,Het uitvoeren van de de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid valt onder onze verantwoordelijkheid. Binnen drie weken hebben we het systeem daarvoor op touw gezet, zodat aanvragers zo snel mogelijk hun vergoeding krijgen.’’ Meer dan 100.000 aanvragen heeft het UWV al binnen. Tot nu toe is er al 1,6 miljard euro aan steun uitbetaald. ,,We schatten dat dat neerkomt op zo’n 1,5 miljoen werkenden die hulp nodig hebben. Afhankelijk van hoe de situatie rond corona zich ontwikkelt, kan dat aantal uiteraard nog oplopen.’’  

Artsentekort

Corona is echter niet de enige uitdaging die de organisatie het hoofd moet bieden. Al enige jaren is er een tekort aan verzekeringsartsen om de fysieke keuringen uit te voeren waarmee aanvragers zich kwalificeren voor een uitkering. Duizenden mensen moeten daarom lang op hun (her)beoordeling wachten. Het UWV heeft meer nieuwe artsen weten aan te trekken, maar dat is pas het begin van de oplossing. Paling: ,,Om als zelfstandig verzekeringsarts te mogen handelen, moeten artsen een medisch specialisme afronden van vier jaar. In de tussentijd raak je een deel van je beoordelingscapaciteit kwijt omdat de huidige artsen ook tijd moeten besteden aan het begeleiden van de artsen in opleiding.’’  

Nog meer artsen aannemen is geen optie, stelt hij. ,,Dan hebben we niet genoeg mensen om hen te begeleiden en komt de kwaliteit van de opleiding in het geding. Alleen het werven van nieuwe artsen is niet genoeg om het tekort op te lossen.’’ Het UWV is over het onderwerp in gesprek met het ministerie. ,,We willen afspraken maken om de doorstroom van aanvragen en herbeoordelingen beter te kunnen laten verlopen. Onlangs is ook bepaald dat zzp’ers verplicht verzekerd moeten worden tegen arbeidsongeschiktheid.

De keuringen daarvoor komen ook bij onze verantwoordelijkheden. We willen bijvoorbeeld kijken naar de wettelijke eisen die straks gesteld worden voor die beoordelingen en hoe we die uitvoerbaar kunnen houden.’’ Corona maakt het er ook in dit opzicht niet makkelijker op. ,,Onze artsen moeten nu noodgedwongen ook de keuringen verrichten via de telefoon of videobellen, maar als dat niet genoeg is om een goede inschatting te maken, moeten we de definitieve beoordeling uitstellen en kan er alleen een voorschot uitbetaald worden.’’ 

Fraude 

Over de aanpak van fraude met uitkeringen kan het UWV goed nieuws delen. Vorig jaar kon men door het opsporen van gesjoemel liefst 24 miljoen te besparen. ,,We hebben in 2019 meer ingezet op het signaleren van fraude, zowel door onze medewerkers als door burgers. Door meer aandacht voor het onderwerp te vragen is het aantal meldingen gestegen en zijn er dus ook meer overtredingen opgespoord.’’ Ook kwam er vorig jaar meer mankracht en geld beschikbaar om fraude op te sporen.  

In thema-onderzoeken naar bijvoorbeeld gefingeerde dienstverbanden en faillissementsfraude werkten onderzoekers van het UWV samen met de inspectie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het Openbaar Ministerie en de FIOD om overtreders in de kraag te vatten. De strijd tegen fraudeurs blijft echter een kat-en-muisspel. ,,Lukt de ene truc niet meer, dan verzint men weer iets anders. Handhaving zal altijd een belangrijk onderdeel van ons werk blijven. ’’  

Werkgelegenheid behouden 

Hoe nu verder in 2020? Het UWV en het ministerie werken momenteel samen aan plannen voor meerdere scenario’s van het Sociaal Planbureau. ,,Hoe het virus zich ontwikkelt en wat de gevolgen daarvan zijn voor de economie weet nog niemand, maar gezondheid staat nu voorop, daarna komt pas de rest. We kijken nu vooruit naar de tweede helft van dit jaar en 2021 en wat er mogelijk nodig is. Ook als we te maken krijgen met een ‘worst case scenario’ waarin veel mensen hun baan verliezen.’’ 

Speerpunt is om deze groep zo snel mogelijk weer aan ander werk te helpen. Zo is er onder meer een overzicht per sector  gemaakt van waar nu minder werk te vinden is en waar de komende periode wel baankansen zijn. ,,Het wordt voor ons allemaal de kunst om zoveel mogelijk werkgelegenheid te houden en te kijken hoe we Nederlanders die hun baan verliezen weer aan ander werk kunnen helpen. Samen met gemeentes en sociale partners willen we mensen zo snel mogelijk helpen die overstap te maken. Lukt dit, dan kunnen we de gevolgen van de coronacrisis in ieder geval aan de economische kant zo beperkt mogelijk houden.’’  

Highlights  

Bekijk op de website van UWV naar de Highlights over afgelopen jaar!
https://jaarverslag.uwv.nl/?friendlyurl=/jaarverslag 

Belangrijkste ontwikkelingen 2018–2020  

• In 2019 nam het aantal WW-uitkeringen met 15% af ten opzichte van 2018.

• De verwachting is dat in 2020 het aantal WW-uitkeringen zal toenemen als gevolg van  het coronavirus. In welke mate is op dit moment niet in schatten.
• In 2019 steeg de instroom in de WIA met 5,5%. De toename is vrijwel volledig geconcentreerd bij de WGA. Bij de IVA zien we nauwelijks een toename.
• De instroomstijging bij de WIA in 2019 heeft drie oorzaken: een toename van het aantal werknemers als gevolg van de economische ontwikkeling, een toename van de instroom van 60-plussers door de verhoging van de pensioenleeftijd en een toename van het aantal verstrekte voorschotten. De drie oorzaken dragen in ongeveer gelijke mate bij aan de WIA-stijging toename door het aantal voorschotten is een statistisch effect. Gecorrigeerd voor de extra voorschotten is de stijging van de WIA-instroom 3,6%, niet 5,5%.
• In 2019 is het instroomrisico in de WIA van 60-plussers niet verder gestegen. De jaarlijkse kans voor een 60-plusser om arbeidsongeschikt te worden is net als in 2018 maximaal 1,5%. De stijging van de instroom van 60-plussers in 2019 is daarom voor het grootste deel het gevolg van het toenemende aantal werkende 60-plussers.