Aanpassingen Fraudewet zijn een verbetering

Naar aanleiding van een onderzoek van de Ombudsman wordt de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-Wetgeving (Fraudewet) aangepast. Een aanpassing in de wet die sinds de invoering op 1 januari 2013 veel besproken en bekritiseerd is. Wat betekent de uitspraak van 24 november 2014 van de Centrale Raad van Beroep nu in de praktijk voor de gemeenten, SVB en UWV?

Schuldvraag was geen factor
Als handhavingspecialist en boeteambtenaar was ik zelf niet altijd even blij met de Fraudewet vanwege feit dat er eigenlijk geen ruimte was om de boete te matigen. Zelfs wanneer de uitkeringsgerechtigde, bijvoorbeeld zijn vakantie een paar dagen te laat doorgaf moest dit al gezien worden als boetewaardig gedrag waar een boete van 150 euro tegenover stond. Voor veel uitkeringsgerechtigden een straf met veel nadelige financiële gevolgen. Naar mijn mening miste de hoogte van de boete vaak zijn doel, omdat veel uitkeringsgerechtigden niet in staat bleken de boete te betalen. Een schuld meer of minder leek niet meer uit te maken. Daarnaast voelde zij zich behandeld als crimineel, in plaats van geholpen door de uitkeringsinstantie om uit hun toch al vaak uitzichtloze situatie te komen.

Meer vrijheid
Met de aanpassing in de wet krijgen gemeenten, SVB en UWV veel meer ruimte in hun beslissingbevoegdheid voor wat betreft het vaststellen van de hoogte van de boete. In de oude situatie diende bij het schenden van de inlichtingenplicht, waarbij er geen sprake was van een benadelingbedrag, een boete van minimaal 150 euro te worden opgelegd. Deze minimale boete is nu komen te vervallen. In de nieuwe situatie zal worden volstaan met een waarschuwing, wat veel beter aansluit bij de aard van de overtreding en het feit dat er geen benadelingbedrag is onstaan.. Een boete van 100% zal minder snel voorkomen en alleen nog worden opgelegd aan diegene waarvan onomstotelijk is aangetoond dat er duidelijk sprake is van fraude.

Voorlichting blijft essentieel
Voor gemeenten, SVB en UWV wordt het echter wel lastiger om de hoogte van de boete vast te stellen. Bij welke overtreding leg je welk percentage (100%, 75 %, 50%, 25%) op. Hiervoor zullen de uitkeringsinstanties duidelijke richtlijnen moeten opstellen, zeker ook om onnodige discussies met de uitkeringsgerechtigde te voorkomen. Van groot belang blijft dat de uitkeringinstanties hun uitkeringsgerechtigden blijven wijzen op de verplichtingen die aan de uitkering verbonden zijn. Een goede voorlichting en tussentijdse contactmomenten zijn essentieel om de lijnen met de uitkeringsgerechtigden kort te houden en deze aan te blijven spreken op zijn verplichtingen en verantwoordelijkheid. Deze methode, de FIP methode, die ontwikkeld is door bestuurskundige Menno Fenger, wordt inmiddels met succes in samenwerking met SV Land toegepast in de gemeente Bergen op Zoom.

In ieder geval wordt door het aanpassen van de fraudewet de uitkeringsgerechtigde die uit onwetendheid de regels overtreden minder zwaar gestraft en kunnen de echte fraudeurs -waarbij de opzet is aangetoond- terecht wel  zwaar worden gestraft.

Auteur: Desirée van de Kerkhof, Manager Handhaving bij SV Land

Adresgegevens

SV Land
Röntgenlaan 13
2719 DX Zoetermeer
Routebeschrijving

Nieuwsbrief