Cliënt in Beeld?
De prijs die de Landelijke Cliëntenraad (LCR) ieder jaar uitreikt aan personen of organisaties voor goede initiatieven waarmee de positie van cliënten en cliëntenraden versterkt wordt, heet de Cliënt in Beeld prijs. Dat is namelijk de korte samenvatting van de hoofdtaak van de LCR: de cliënt in beeld brengen.
Er gebeurt heel veel in de wereld van de sociale zekerheid. De Participatiewet wordt op 1 januari 2015 ingevoerd en daarnaast worden delen van de AWBZ overgeheveld naar de WMO en komt de jeugdzorg in het takenpakket van gemeenten. Vooral gemeenten zijn dus heel hard aan het werk om de uitvoering van de nieuwe taken voor te bereiden. Die nieuwe taken zijn zo omvangrijk, dat er vrijwel niet één gemeente is, die ze alleen wil gaan uitvoeren. Overal zoeken gemeenten de samenwerking met elkaar.
De Participatiewet schrijft voor, dat gemeenten samenwerken om zoveel mogelijk mensen uit de uitkering naar betaald werk te geleiden. Daartoe moet in de arbeidsmarktregio het WERKbedrijf worden opgezet. Gemeenten overleggen daar nu druk over en de discussie over hoe het WERKbedrijf eruit moet gaan zien wordt ook op landelijk niveau gevoerd. Voorlopig is er echter op nog maar één punt echt duidelijkheid: de uitkomst van het overleg zal per regio sterk verschillen. In een aantal regio’s zal het WERKbedrijf alleen een overlegtafel zijn, in andere regio’s komt er eigenlijk alleen een website en wellicht gaan gemeenten in sommige regio’s een gemeenschappelijke regeling maken, zodat er een stevig bestuursniveau ontstaat.
In maar heel weinig regio’s wordt bij al dit bestuurlijk overleg ook al nagedacht over de positie van cliënten(raden). Laat staan dat ze over de vormgeving van het WERKbedrijf zelf mee kunnen denken. Dat is natuurlijk niet goed. De kern van de Participatiewet is, dat zoveel mogelijk mensen uitstromen uit de uitkering. Over hoe we dat gaan aanpakken, wordt met heel veel partijen overlegd. Ik vind het dan niet meer dan vanzelfsprekend dat de mensen waar het over gaat, zelf ook één van die partijen vormen. Dat is ook in het belang van de bestuurders die over het beleid beslissen. Cliënten kunnen zelf, beter dan wie ook, aangeven wat het effect van nieuw beleid zal zijn. Gebruikerservaring heet dat en daar wordt het beleid dus beter van.
Misschien is het wel net als met de wereldvrede: niemand is tegen, maar bijna niemand komt echt in beweging om het te bewerkstellingen. Misschien is zeggenschap van cliënten wel zo vanzelfsprekend geworden, dat we denken dat het ook wel vanzelf tot stand zal komen. Ik weet uit ervaring: dat is een illusie. Deze tekst is dus vooral een oproep: maak bij alle afspraken over de regionale samenwerking tussen gemeenten ook afspraken over de cliëntenparticipatie en zeggenschap. Houd de cliënt scherp in beeld.
Auteur: Gerrit van der Meer, Voorzitter Landelijke Cliëntenraad