De rol van de actuaris als adviseur in de WGA-markt

Door: Jan-Maarten Sonsbeek

‘Steeds meer werkgevers keren per volgend jaar de private verzekeraars de rug toe. Zij zoeken hun heil bij UWV wegens de sterk stijgende premie voor de WGA bij private partijen per 2014. Gevolg is dan wel dat bij UWV de premie daardoor in de jaren na 2014 nog weer lager uitvalt. Conclusie is zodoende dat het duale stelsel van één publieke aanbieder en private verzekeraars spoedig failliet gaat. Als er nóg een grote groep terugkeert, is de WGAverzekering via private partijen ten dode opgeschreven.’

Ik weet niet meer precies waar ik deze passage gelezen heb, maar duidelijk is dat er iets aan de hand is op de WGA-markt. Ik heb zelf mede aan de wieg gestaan van de WGA zoals we die nu kennen. Samen met een klein groepje ambtenaren bij SZW en onder andere met actuarissen van verzekeraars en van het UWV. Samen ontwierpen we het duale stelsel en raamden we de effecten van de WIA. Tastend in het duister, want referenties hadden we nauwelijks, probeerden we te voldoen aan alle politieke eisen die aan het stelsel gesteld werden. Resultaat: een ingewikkeld samenspel van regels dat, ondanks alle kritiek die we hoorden, het delicate evenwicht op de WGA-markt tussen publieke en private partijen zo goed mogelijk leek te bewaken.

Daarna ben ik de WGA een tijd uit het oog verloren. Wel kreeg ik elke zomer mee dat het duale stelsel volop in beweging was. De radiospotjes en perscampagnes om weg te gaan bij het UWV en je privaat te gaan verzekeren waren niet te missen in de zomermaanden. De WGA-markt werd in die tijd gedomineerd door de snelle jongens uit de commerciële hoek. Sommige verzekeraars boden bij het oversluiten van een verzuimverzekering er een gratis WGA-verzekering bij. Grote premieverlagingen en garanties op succes waren aan de orde van de dag. Volgens de verzekeraars was dit alles volledig verzekeringstechnisch verantwoord. De markt deed zijn werk, precies zoals we dat bedoeld
hadden.

Ook de adviseursmarkt beleefde hoogtijdagen. Bedrijven die nog bij UWV zaten, deden dat uit pure onwetendheid en zouden dat spoedig bezuren. Goede risico’s zouden massaal het UWV verlaten waardoor de publieke premie in een spiraal omhoog zou belanden. Sommige adviseurs voerden de druk op werkgevers op door als een vaststaand feit te melden dat werkgevers binnen twee jaar verplicht waren over te stappen naar een verzekeraar. Dat was natuurlijk pure misleiding, maar dat de WGA-markt op omvallen stond, daar leek niemand meer aan te twijfelen.

Maar niets bleek minder waar. In 2012 keerde het tij. Dat was ook de tijd dat ik in dienst trad bij UWV en weer met mijn oude liefde, de WGA, geconfronteerd werd. Steeds meer verzekeraars bleken geconfronteerd te worden met grote verliezen op hun WGA-portefeuille en in 2013 stapten de eerste verzekeraars zelfs volledig uit de WGA-markt. De premies in de private markt moesten noodgedwongen verhoogd worden; verdrie- of viervoudigingen van de premie zijn momenteel geen uitzondering. En dat terwijl de publieke premie bij UWV met het jaar stabieler blijkt.

Gouden tijden voor een goede adviseur, zou je denken. Ook terugkeer naar het UWV is immers een reële optie en voor de ene werkgever aantrekkelijk en voor de andere niet. De complexe langetermijnafweging tussen premie en prestatie die daarvoor leidend zou moeten zijn, is voer voor actuarissen. Daarbij komt dat werkgevers nu ook voor de Ziektewet een soortgelijke afweging tussen publiek en privaat kunnen gaan maken als voor de WGA. UWV draagt hieraan bij door als enige speler in de markt maximale transparantie te bieden in de wijze waarop wij onze premies stellen. Dat past bij UWV als publieke organisatie, want concurrentieoverwegingen zijn voor ons geen issue.

Maar de berichten in de media stemmen mij nog niet hoopvol over de rol van de adviseurs. Over de WGA horen we niemand meer, over de Ziektewet des te meer. Adviseurs buitelen over elkaar heen in het maken van niet-onderbouwde claims over het aantal fouten in de UWV-gegevens over ex-werknemers in de ZW.

Volgens adviseur Robidus was zelfs bijna de helft van de Ziektewet-claims van UWV onterecht. Vreemd genoeg is het aantal bezwaarzaken tegen beslissingen van UWV slechts een fractie daarvan. Minister Dijsselbloem zal ervan opgekeken hebben Robidus stelde ook dat de publieke Ziektewetpremie schrikbarend hoog uitviel. De waarheid is dat bijna alle werkgevers in 2014 bij UWV ook voor de Ziektewet minder premie gaan betalen dan in 2013. Waardoor het maar de vraag is of weggaan bij UWV wel zo aantrekkelijk is als verwacht werd. Een andere adviseur, Aon, stelde dat betere schadelastbeheersing in de WGA de BV Nederland 2 miljard euro kan opleveren. Minister Dijsselbloem zal ervan opgekeken hebben. Die schadelastbeheersing bestond er overigens uit om WGA-uitkeringen af te stoten naar de IVA, die voor rekening van de overheid komt. Wie die IVAuitkeringen uiteindelijk betaalt, kwam niet ter sprake. Het klinkt allemaal bekend, die retoriek, maar het werkt niet meer. De BV Nederland zit niet te wachten op het omlabelen van uitkeringen en ook niet op kletsverhalen over buitenproportioneel hoge publieke premies. De BV Nederland zit te wachten op goede, onafhankelijke adviseurs, die werkgevers gedegen en objectief advies geven over de premie die zij betalen en de prestaties die zij daarvoor terugkrijgen. Actuarissen hebben daar een belangrijke rol in en moeten die pakken, ook als dat tegen de commerciële belangen ingaat.

En ja, nou weet ik weer waar ik die passage uit het begin gelezen heb.  het was in 2011, maar precies andersom, met private verzekeraars in de rol van UWV en vice versa. De WGA-markt is toen niet omgevallen en zal dat ook nu niet doen. Het duale stelsel werkt, misschien niet altijd optimaal, maar het werkt. Wel hebben we hopelijk geleerd van al die marktschokken van de laatste jaren. Waar het immers allemaal om begonnen was, is dat werkgevers een optimale keuze maken voor die verzekeraar, publiek of privaat, die de best mogelijke re-integratie kan bieden. En daar is nog een wereld te winnen.

Auteur: Jan-Maarten Sonsbeek. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel en verscheen eerder in het magazine De Actuaris.