Geldgebrek en gedoe bedreigen Wwnv
Divosa-voorzitter René Paas adviseert de Tweede Kamer tijdens de hoorzitting over de Wwnv de wet niet ingewikkelder te maken dan dringend noodzakelijk is. Naast de verwachte financiële tekorten is ‘bureaucratisch gedoe’ volgens de vereniging van directeuren van sociale diensten de belangrijkste bedreiging voor de wet. De verplichte toegangstoets en de loonwaardebepaling vooraf maken uitvoering van de wet onnodig ingewikkeld. “Werkgevers houden niet van bureaucratie. Werkzoekenden worden er niet door geholpen. En gemeenten worden belemmerd door goedbedoelde voorschriften”, aldus Paas. Divosa roept Kamerleden daarom op terughoudend te zijn met extra wensen en uitzonderingsbepalingen.
Divosa benadrukt dat de wet alleen kans van slagen heeft als die loont voor werkgevers, werkzoekenden én gemeenten. Het huidige wetsvoorstel schiet op dit punt tekort. Paas erkent dat het zoeken is naar een ‘smal paadje’, maar ziet mogelijkheden om de wet op dit punt te verbeteren met de juiste prikkels. Werkzoekenden gaan er in alle gevallen op vooruit. Zelfs als het loon tijdelijk onder het wettelijk minimumloon ligt. Niet alleen in materiële zin. Ervaringen met WorkFirst leren dat de meeste mensen het uiteindelijk plezierig vinden weer een rol in de samenleving te hebben.
Voor werkgevers geldt dat zij niet meer aan een medewerker hoeven te betalen dan wat hij of zij in de praktijk voor zijn baas kan terugverdienen. Loondispensatie maakt dit mogelijk, mits de noodzakelijke begeleidingskosten in mindering worden gebracht op de loonwaarde. Het is onduidelijk of het huidige wetsvoorstel dit toestaat.
Voor gemeenten lijkt de wet naast kansen ook forse risico’s met zich mee te brengen. Wanneer de bekostigingssystematiek er toe leidt dat gemeenten het uitkeringsgeld dat ze door werken naar vermogen uitsparen na een jaar kwijt zijn, worden de (soms aanzienlijke) kosten van de bemiddeling niet terugverdiend. Als werkgevers ‘no-risk arrangementen’ als voorwaarde stellen om mensen met slechte kansen op de arbeidsmarkt een kans te bieden, zijn de risico’s nog groter. De bezuinigingen op de SW-sector tenslotte leiden ertoe dat een groot deel van het nog resterende re-integratiebudget verdwijnt in de tekorten van de SW-sector. Soms alles. Samengevat is het voor het slagen van de Wwnv cruciaal is dat gemeenten voldoende geld hebben voor de begeleiding of anders de kosten van hun inspanningen moeten kunnen terugverdienen.
Divosa dringt er op aan om de regeling eenvoudig te houden. De sociale diensten vrezen bureaucratisch gedoe rond de toegangstoets en de loonwaardebepaling. Zij vinden de verplichte toegangstoets overbodig: loondispensatie kost gemeenten namelijk geld. Terughoudendheid ontstaat daardoor vanzelf. Bovendien biedt de toegangstoets volgens Paas ‘schijnzekerheid’. “Iemands echte loonwaarde moet in de praktijk blijken. Werkgevers kopen niets voor theoretische inschattingen.
Divosa verwacht van de Wwnv in deze vorm geen wonderen en vraagt de politiek dat ook niet te doen. Voor de wet in januari in werking treedt, moeten sociale diensten nog veel werk verzetten. Op dit moment zijn veel gemeenten nog volop bezig de aanscherping van de huidige Wwb in te voeren. De samenloop met de voorbereidingen voor de Wwnv is voor gemeenten al een monsterklus. De samenloop de WMO/AWBZ en de Jeugdzorg is het helemaal.