Over de VNG 13 punten verlanglijst
“Het is een hele waslijst”, zo typeerde Staatsecretaris Jetta Klijnsma de 13 punten die de VNG in haar resolutie afgelopen week heeft opgenomen. Toen het geroezemoes in de zaal tijdens het DIVOSA congres duidelijk hoorbaar werd, corrigeerde zij zich en maakte er een “verlanglijst” van. “Dat is nog steeds niet heel aardig van haar”, dacht ik. Als we naar die 13 punten kijken, dan zijn dat naar mijn mening 13 randvoorwaarden die de VNG heeft gesteld, naar aanleiding van het Sociaal Akkoord en het Zorgakkoord. Ik lees de VNG verlanglijst als: “Voordat we verder praten, moeten we het hier wel eerst over eens zijn”.
Die 13 punten gaan voor een groot deel over de vrijheid die gemeenten wensen om beleid te maken en de uitvoering te regelen. Op zich niets mis mee. Alleen als ik kijk naar punt 5 en 6, dan verbaas ik me wel een beetje. Feitelijk staat er dat het Rijk moet zorgen dat werkgevers voldoende banen creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en voldoende geld beschikbaar moeten stellen. Kortom, geef genoeg geld en zorg dat die werkgevers doen wat ze moeten doen, dan regelen wij de rest. Ik snap dat dit gechargeerd is, maar het komt wel een beetje zo op mij over. Aan de andere kant snap ik de houding van de gemeenten wel enigszins. Ik denk dat ze gelijk hebben in het feit dat het aan het werk helpen van de doelgroepen WWB, Wajong en WSW het beste decentraal georganiseerd kan worden. Daarnaast is er niets veranderlijker dan Den Haag. Kijk nu naar de Participatiewet. Eerst was het de Wet Werken naar Vermogen, toen werd de wet controversieel verklaard, vervolgens werd het de Participatiewet en daarna werd de invoering uitgesteld. Hoe moet je daar nu als gemeente beleid op maken, laat staan zorgen dat je er daadwerkelijk klaar voor bent. Heldere afspraken maken is dus van belang.
Maar ik wil gemeenten wel meegeven om te waken voor onderschatting. De drie decentralisaties zijn mega-operaties, komen ook nog allemaal tegelijk én in een tijd dat er flink moet worden bezuinigd. Als we dit plaatsen in het perspectief van het thema van het afgelopen DIVOSA congres (“De ideale schaal”) dan maak ik me wel zorgen. Niet zozeer over de G32, maar wel over de K376 (de kleinere gemeenten van het totaal van 408). En dan wil ik het niet eens hebben over gemeenten als Renswoude waar ik zelf woon, met nog geen 5.000 inwoners. Die zouden sowieso moeten fuseren met andere gemeenten. Het sleutelwoord, zoals ook Bas Denters, hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Twente, zei tijdens het DIVOSA congres, is samenwerken.
Samenwerken tussen gemeenten kan goed binnen de nieuwe arbeidsmarktregio’s. Daar moet het niet bij blijven. Wat cruciaal is, is samenwerken met UWV. Ik heb begrepen dat UWV geen onderdeel uitmaakt van de Werkkamer, vreemd! Ook hoor ik van veel gemeenten dat op gemeentelijk niveau, of binnen de werkbedrijven lang niet altijd meer wordt samengewerkt met UWV. Bij UWV zit veel kennis van doelgroepen als Wajong, zij hebben veel ervaring met indicatiestelling (als gemeenten dat zelf willen doen, kunnen ze veel leren van UWV) en UWV heeft al veel ervaring met het matchen van kandidaten aan vacatures. Ik zeg daarmee niet dat UWV alles goed doet, maar toch. Samenwerken met werkgevers is ook van groot belang en ga daarbij niet wachten op Den Haag. Sluit convenanten af met grote werkgevers, met uitzendbureaus etc. Werkgevers hebben weliswaar mede de regie in de nieuwe arbeidsmarktregio’s, maar het initiatief zal bij gemeenten vandaan moeten komen, schat ik zo in. Zoek ook samenwerking op met private specialisten op de verschillende gebieden. Dat is niet praten voor eigen parochie, maar daar zit veel kennis en ervaring.
Tot slot wil ik aan het lijstje van 13 punten een 14e punt toevoegen: “Gemeenten en Rijk spreken samen eenduidige resultaatverplichtingen af, waaraan beiden moeten voldoen en waar regelmatig op wordt gemeten”. Kortom, geen vrijheid, blijheid. Pas dan gaan we de broodnodige stappen zetten, het gaat tenslotte om een doelgroep waar we met zorg mee moeten omgaan en die we moeten laten participeren waar mogelijk.
Auteur: Michiel Bakker, Directeur bij SV Land en SV Support
—
De 13 punten van de VNG
- Één regeling voor de onderkant arbeidsmarkt, dus geen aparte regelingen en regimes voor arbeidsgehandicapten
- Geen landelijke indicatiestelling, gemeenten organiseren dat zelf, dan wel in regionaal verband
- De arbeidsmarktregio bepaalt zelf de wijze van organisatie en samenwerken binnen de regio
- Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de organisatie van de participatie van de onderkant van de arbeidsmarkt
- Het Rijk ervoor zorgt dat werkgevers voldoende werkplekken organiseren voor de onderkant arbeidsmarkt
- Het Rijk zorgt voor een toereikend macrobudget en zorgt ervoor dat gemeenten daarover tijdig worden geïnformeerd
- Er komt geen afzonderlijke cao voor de onderkant van de arbeidsmarkt
- Voor beschut werk is de beloning maximaal 100% van het wettelijk minimumloon
- De financiering van de pensioenen van de SW-sector wordt duurzaam opgelost
- Geen korting van € 89 miljoen op het gemeentefonds ten behoeve van de huishoudelijke hulp
- Wettelijke instrumenten en beleidsvrijheid om te zorgen dat de maatschappelijke ondersteuning terecht komt bij mensen die het niet zelf kunnen regelen en/of het niet zelf kunnen betalen.
- Geen schotten in de budgetten (Huishoudelijke Hulp, Jeugd GGZ)
- Proportionele inspectietaken