Sociaal werkers bezorgd over aanpak armoede

Op een aantal fronten moet meer aandacht komen voor een effectieve aanpak van armoede, vinden de sociaal werkers die in de frontlinie staan van de maatschappelijke ondersteuning. Het oplossen van schulden alleen is volgens de frontliniewerkers niet de oplossing voor het probleem. Dit blijkt uit de peiling ‘Omgaan met armoede. Frontliniewerkers aan het woord’ van Movisie. Hierin delen frontliniewerkers hun praktijkervaringen met armoede en hun opvattingen over dit groeiende probleem.

Vrijwel alle respondenten van de frontliniepeiling ‘Omgaan met armoede’ krijgen in hun (vrijwilligers)werk te maken met armoedeproblematiek. Voor 50% van de respondenten is het hun werk om mensen die in armoede leven te ondersteunen. Voor 43% is het niet hun primaire taak, maar heeft het toch invloed op hun werk.

Meerdere problemen
Armoede vraagt om een bredere aanpak dan alleen het oplossen van schulden. In die aanpak zou de focus nog meer op gedragsverandering en hulpverlening mogen komen te liggen. Daarnaast is het opvallend dat veel respondenten de afschaffing van regelingen benoemen als risicofactor. Door verscherping van de regelgeving dreigen meer mensen tussen wal en schip te gaan vallen.

Invloed op stemming
Armoede leidt niet alleen tot financiële beperkingen, maar beïnvloedt volgens de sociaal werkers ook het geestelijk welzijn. Frontliniewerkers zien in de praktijk vaak neerslachtigheid, eenzaamheid, schaamte en wanhoop. Het continu te maken hebben met regelingen en langdurige (schuldhulpverlenings)trajecten maakt mensen minder hoopvol en strijdbaar.

Gemeenten kunnen van elkaar lenen en leren
De frontliniewerkers zijn positief over de ontwikkeling dat gemeenten nu meer vrijheid hebben om hun armoede beleid in te richten, maar zij benoemen ook de verschillen die kunnen ontstaan tussen gemeenten en de daarmee gepaard gaande onoverzichtelijkheid. De respondenten vinden dat gemeenten (meer) naar elkaar moeten kijken en van elkaar kunnen lenen en leren. Het wiel hoeft niet in iedere gemeente opnieuw uitgevonden te worden. Ruim 60% van de respondenten verwacht dat de komst van wijkteams de mogelijkheden vergroot om armoede te signaleren en aan te pakken.

Beperkt effect
Gemeenten bieden diverse mogelijkheden en voorzieningen om armoede aan te pakken, maar toch is het effect niet groot genoeg om structureel oplossing te bieden voor armoedeproblematiek. Volgens het armoedesignalement van het SCP | CBS is de armoede de laatste jaren alleen maar toegenomen. Externe factoren als de hoge werkloosheid en crisis in de (wereld)economie lijken meer invloed te hebben op de armoede in Nederland dan het pakket aan maatregelen dat gemeenten kunnen inzetten.

Oplossingen
Als belangrijkste oplossingsrichting zien de sociaal werkers het tijdig signaleren en inspelen op (dreigende) schulden, gevolgd door gedragsverandering en het vergroten van vaardigheden. Vervolgens noemen zij het toeleiden naar werk en zinvolle dagbesteding, en ten slotte het aanpassen van uitkeringssystemen en beloningssystemen. De sociaal werkers willen graag de problematiek bij de wortels aanpakken: daar waar een probleem dreigt te ontstaan, en waar het gedrag of de vaardigheden van mensen kunnen worden versterkt. Het aanpassen van systemen vinden zij eerder een voorwaarde om de aandacht in de hulpverlening te kunnen vestigen daar waar die aandacht echt nodig is.

Ontvangen ondersteuning blijft achter
De frontliniewerkers geven aan dat de ondersteuning in hun werk met betrekking tot armoedeproblematiek achterblijft bij hoe zij ondersteund willen worden. Vooral op het gebied van deskundigheidsbevordering is deze kloof groot. Ook het beschikken over de juiste actuele informatie of steun en kennis bij collega’s blijft achter. De respondenten verklaren dit deels door een gebrek aan middelen, maar ook de waan van de dag (werkdruk) speelt een rol. Om goede ondersteuning te bieden is een goed geëquipeerde professional nodig. Hier lijkt dus nog een wereld te winnen.

Bron: Persbericht Movisie. U kunt de peiling  ‘Omgaan met armoede. Frontliniewerkers aan het woord’ gratis downloaden via www.movisie.nl/publicaties