Van dwangarbeid naar een perspectiefbaan in onze hoofdstad

Eindelijk heeft ook Amsterdam een nieuw college gevormd. Voor het eerst sinds WOII doet de PvdA niet mee. De SP mag het in haar plaats proberen, samen met D66 en de VVD. Het is een nogal aparte coalitie, maar wel eens een keer wat anders! Mijn oog viel op de coalitieafspraak dat er perspectiefbanen komen voor mensen in een uitkeringssituatie. Deze banen komen in plaats van onbetaald werken voor bijstandsgerechtigden. Politieke winst voor de SP. De lange mars lijkt gelopen en de rust kan weerkeren aan het mediafront.

Vorig jaar was er nog ophef in de media over  werken met behoud van uitkering dat door de Dienst Werk en Inkomen (DWI) aan bijstandsgerechtigden in Amsterdam werd aangeboden. Dit aanbod is niet vrijblijvend: bij weigering wordt er gekort op de uitkering. Het werk is bedoeld om werknemersvaardigheden aan te leren of te behouden, zoals op tijd komen, samenwerken en gezag aanvaarden. Ook de Volkskrant besteedde aandacht aan dit soort werk (“Is dit zinvol?”, Jonathan Witteman, 24 december 2013). In het artikel komen bijstandsgerechtigden ter sprake met een prima opleiding en werkervaring die nietjes moeten verwijderen, het aantal pagina’s moeten tellen, het aantal pagina’s in moeten kloppen, en vervolgens weer nietjes moeten verwijderen, et cetera. En dat 32 uur per week. Het werk is volgens DWI nuttig, maar wordt door de uitkeringsgerechtigden als nutteloos, vernederend en als een strafdiscipline ervaren.

Aan dit soort re-integratietrajecten komt nu dus een einde en er komen perspectiefbanen voor in de plaats, waarvoor het minimumloon of het geldende CAO-loon zal worden betaald. Dat klinkt natuurlijk prachtig, een perspectiefbaan in plaats van dwangarbeid! Maar hoe werkt dit in de praktijk? Geef iedereen met een uitkering die kan werken een perspectiefbaan totdat ze eventueel een echte baan hebben gevonden en dan zijn alle problemen opgelost? Iedereen voelt natuurlijk op zijn klompen aan dat dit niet het geval is. Is dit de wijze waarop Amsterdam invulling gaat geven aan de loonkostensubsidie onder de participatiewet?  Ik heb het coalitieakkoord er even bij opgezocht, want hier wil ik natuurlijk meer over weten. Helaas…er is weinig over terug te vinden, behalve dat de perspectiefbaan een maximale duur heeft van 2 jaar en dat er invulling aan wordt gegeven door het nog op te richten Werkbedrijf waar DWI in op zal gaan. Die maximale termijn van 2 jaar, daar had het kabinet Rutte zich trouwens nog niet over uitgelaten en dit zou lokaal bepaald moeten worden. Voor de uitkeringsgerechtigden in Amsterdam is hier nu in ieder geval duidelijkheid over ontstaan. Ik ben erg benieuwd en zal de ontwikkeling van de perspectiefbanen in ieder geval op de voet blijven volgen.

Prima plan in Amsterdam. En alle coalitiepartijen feliciteren elkaar en kunnen aan hun achterbannen uitleggen dat de winst binnen is. Bij de PvdA kijken ze zuur, staan ze werkloos aan de kant. Is dit niet gewoon een Melkertbaan? Met dit plan gaat men in Amsterdam aan de slag, genoeg kans van slagen, genoeg speelruimte in de uitvoering. Toch heb ik een paar vragen. Wat heeft de SP Amsterdam hier nu daadwerkelijk mee binnen heeft gehaald en in hoeverre is dit niet gewoon al in de participatiewet geregeld? Zorgen we voor voldoende maatwerk? En als dat betekent dat iemand eens een paar weken op tijd moet zijn om niet  al te nuttig werk te verrichten, doen we daar dan moeilijk over? Het echte perspectief ligt in het vervolg op de perspectiefbaan. En wie gaat dat perspectief bieden?

Auteur: Tjerk Moraal, Manager Specialisten en Projecten bij SV Land