“Wij werkgevers moeten veel meer proactief aan de slag met verzuim”
Werkgevers ervaren veel regeldruk rondom de Wet Verbetering Poortwachter. Dat blijkt uit een onderzoek onder werkgevers in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Maar is dat wel terecht?
Zowel grote werkgevers als MKB-werkgevers vinden de regelgeving rondom ziekte en verzuim lastig en moeilijk te managen, blijkt uit het onderzoek door Panteia. Ik neem de top-4 van regelgeving die in dit onderzoek als negatief ervaren worden door.
Tegenzin
In het onderzoek bespeur ik een hoop vooroordelen en tegenzin. Bij best veel werkgevers is verzuim de sluitpost. Niet alleen de wetgeving, maar verzuim in het algemeen wordt ervaren als negatief: lastig, moeilijk en veel gedoe.
Bij veel grote werkgevers is verzuim vaak de sluitpost. Maar wil je een gezond bedrijf, dan zul je ook moeten investeren in gezonde medewerkers.
Natuurlijk: de regels zijn ook complex. Voor werkgevers zijn de verantwoordelijkheden groot, soms zelfs onevenredig groot. Zeker MKB-werkgevers kunnen eigenlijk niet voldoen aan de eisen van de wetgeving en zijn dus overgeleverd aan extern ingehuurde hulp: arbodiensten of verzekeraars. Als werkgever moet je dus goed opletten dat je de juiste partij inhuurt.
Ademhaling
Toch vind ik dat werkgevers minder moeten klagen en meer proactief werk moeten maken van verzuim. Allereerst omdat je als werkgever verantwoordelijk bent voor een gezond personeelsbestand. Je personeel is de ademhaling van je bedrijf. Niet iets wat je zomaar kunt verwaarlozen dus. Verzuim, inzetbaarheid en sociale zekerheid is een vak geworden dat in een grote organisatie voortdurend op de strategische agenda moet staan
Daarnaast omdat verzuimmanagement bij je taken als werkgever hoort. Neem je personeel in dienst, dan weet je dat je werknemers ziek kunnen worden. Daar moet je over nadenken vóórdat je medewerkers zich ziek melden. Daarbij gaan de kosten voor de baten uit. Huur een goede partij in om je verzuim te managen. Of beter nog: haal de expertise in huis als je een grote werkgever bent.
Kritische vragen
Te vaak wordt verzuim “weggemanaged”. Onterecht: want het hoort bij de toptaken van een werkgever, vind ik. Heb je als werkgever een goede casemanager verzuim of arbeidsdeskundige in huis naast de juiste HR- en financiële mensen, dan kan dat je soms letterlijk tienduizenden euro’s besparen.
Een goede casemanager verzuim of arbeidsdeskundige die samenwerkt met je eigen HR- en financiële mensen, kan je soms letterlijk tienduizenden euro’s besparen.
Zonder expertise in eigen huis ben je overgeleverd aan het oordeel van een bedrijfsarts. Dit oordeel moet je echter kritisch toetsen. Immers een groot deel van het verzuim komt vanuit factoren die niet medisch van aard zijn. Eigen expertise in huis zorgt helpt je kritische vragen te stellen en aan de slag gaan met factoren die het verzuim in stand houden.
Open cultuur
Vaak wordt de Wet verbetering Poortwachter verkeerd begrepen. De bedoeling van deze wet is niet dat zieke werknemers zoveel mogelijk beschermd worden, of dat de werkgever zoveel mogelijk kosten en verantwoordelijkheid in de schoenen wordt geschoven. De bedoeling is dat door het zetten van de juiste stappen het verzuim afneemt
Wil je als werkgever leidinggeven in de geest van deze wet, dan moet je met je werknemers in gesprek gaan voordat ze ziek worden. Laat je medewerkers weten dat je er zo instaat als werkgever. Zorg voor een open cultuur, waarin problemen bespreekbaar zijn. Daarmee voorkom je dat “het ineens klapt”.
Ontslag
Het onderzoek laat zien dat vier van de regels rondom verzuim en arbeidsongeschiktheid door werkgevers als negatief worden ervaren. Het laagste cijfer (een 3,8) wordt gegeven aan de regel “Werkgever mag zieke werknemer niet ontslaan om bedrijfseconomische redenen.”.
Werkgevers zijn bang dat ze bij krimp van hun organisatie een prima functionerende werknemer moeten opofferen, omdat ze hun zieke werknemers niet mogen laten gaan.
Ook hier geldt echter weer: zet de juiste expertise in. Er zijn namelijk uitzonderingen op het opzegverbod tijdens ziekte. Ontslag via de kartonrechter kan een optie zijn en wanneer je de boel goed op orde hebt kun je met de juiste expertise wel wegen vinden.
Zware verantwoordelijkheid
Een tweede ergernis van werkgevers is de verantwoordelijkheid om zieke werknemers die niet meer terug kunnen komen via een spoor-2 traject bij een andere werkgever onder te brengen. Werkgevers geven aan dat spoor-2 trajecten maar zelden succesvol zijn en balen ervan dat ze desondanks hier tijd en geld in moeten stoppen.
Deze klacht is wat mij betreft wél terecht. Zeker voor MKB-werkgevers is de verantwoordelijkheid voor het gehele re-integratieproces voor de duur van twee jaar een flinke financiële kluif en een tijdrovende kwestie. Spoor 2 is bij MKB-bedrijven maar zelden aan de orde. Het is goed dat de politiek dit nu ook inziet en overweegt deze verantwoordelijkheid terug te brengen naar 1 jaar en het tweede jaar een rol te geven aan marktpartijen.
Zeker voor MKB-werkgevers is de verantwoordelijkheid voor het gehele re-integratieproces voor de duur van twee jaar een flinke financiële kluif en een tijdrovende kwestie.
Voor grote werkgevers blijft de verantwoordelijkheid van twee jaar. Natuurlijk is dat lang, maar het uiteindelijke doel is toch mensen inzetbaar houden. De werkgever is de aangewezen persoon om hier sturing aan te geven.
Platslaan
Als derde geven werkgevers aan het verzuimdossier ingewikkeld te vinden. Volgens de ondervraagde werkgevers zijn de regels voor een goed verzuimdossier onduidelijk en geeft het UWV niet thuis bij vragen. Toch lijkt het me logisch dat als een externe instantie moet beoordelen of je aan je re-integratieverplichtingen hebt voldaan, werkgevers dat zwart op wit aan moet kunnen tonen.
We moeten ervoor oppassen dat werkgevers verzuim niet platslaan tot een soort procesmatige, juridische kwestie. Je hebt twee jaar de tijd om een medewerker te re-integreren als werkgever: dat is echt niet te kort. Maak gebruik van die tijd en ga zelf proactief met je werknemer in gesprek!
Probeer er zelf achter te komen wat de werknemer nog wel voor je kan betekenen. Of investeer in een goed traject van omscholing richting een andere baan. Deze investering verdient zich altijd terug als je kijkt naar de verzuimkosten en in het ergste geval de kosten van een loonsanctie en WGA.
Tegenstelling
De laatste grote ergernis van werkgevers is de schijnbare tegenstelling tussen de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de Wet Verbetering Poortwachter. Immers: als je niet mag vragen wat een werknemer mankeert, hoe kun je dan een re-integratieproces managen?
Dit is inderdaad een lastige kwestie. Wanneer je als werkgever niet mag vragen wat er aan de hand is, wordt je omgang met je medewerker soms onnodig klinisch. Juist daarom is het belangrijk om in het algemeen je medewerkers goed te kennen en te investeren in de relatie met hen – liefst nog vóór een van hen zich ziek meldt.
Investeer in de relatie met je werknemers, liefst nog vóór een van hen zich ziek meldt.
Als het verzuim langer duurt, is het zaak zo snel mogelijk de bedrijfsarts in te zetten. De bedrijfsarts, als onafhankelijke beoordelaar, levert je een niet-medisch rapport met aanbevelingen over de inzetbaarheid van de zieke werknemer.
Echter: op dit rapport moet je als werkgever wel weer kritisch zijn! Vaak is het probleem dat het rapport van de bedrijfsarts zonder meer overgenomen wordt, terwijl veel van dergelijke rapporten niet helder zijn en te weinig informatie geven over welke taken een werknemer nog wel kan doen.
Mijn advies voor grote werkgevers is altijd: maak de bedrijfsarts een lid van het verzuimteam van je bedrijf, samen met HR en een arbeidsdeskundige voor complex verzuim of een casemanager verzuim. Samen kun je dan problemen oplossen en inzetbaarheid optimaal benutten.
Een eigen team van experts kan ervoor zorgen dat de inzetbaarheid van medewerkers op de strategische agenda komt en daar ook op blijft staan.
Auteur: Charlotte van Leeuwen, mede-oprichter en directeur van SV Land
Het onderzoek Ervaren regeldruk werkgevers is uitgevoerd door onderzoeksbureau Panteia onder 1051 werkgevers uit alle branches en bedrijfsgroottes in Nederland. Het onderzoek is te lezen op de site van de Rijksoverheid: Onderzoek Ervaren Regeldruk Werkgevers